TÜRKİYE TÜRKÇESİ VE URAL-ALTAY DİL GRUBU DİLLERİNİN KARŞILAŞTIRILMASI

 

TÜRKİYE TÜRKÇESİ VE URAL-ALTAY DİL GRUBU DİLLERİNİN KARŞILAŞTIRILMASI

 

    Etimolojik araştırmalarda dillerin akrabalığını araştırmak önemli bir yer tutar. Bunun için birçok inceleme yöntemi uygulamıştır. Bunlardan en çok geçerli görülenlerden bir tanesi Morris Swadesh tarafından geliştirilen Swadesh Listesidir. Bu yöntemde bir dilin en temelinde yer alan, en basit 100 kelime seçilir, bu kelimeler açısından diller birbiri ile karşılaştırılır ve yakınlık derecesi ortaya konur.

    Öncelikle söyleyeyim bu bilimsel bir çalışma değildir.

    Türkçe, dil ve dil tarihi konularına ilgim olduğu için Türkçe ve diğer Ural-Altay dilleri arasındaki yakınlıklar hakkında az buçuk bilgim ve ön görülerim var. Merakım ise şuydu: Ben de bu Swadesh yöntemini uygulayarak Türkiye Türkçesi ile diğer dillerin yakınlıklarını ortaya koyduğumda çıkan sonuç genel bilgimle örtüşecek mi örtüşmeyecek mi?

    Bu yöntemi uygularken Chatgpt’yi temel kaynak olarak kullandım. Akademik bir çalışma olmadığını belirtmiştim. Malum Chatgpt her zaman doğruyu söylemiyor hatta bazı, sırf cevap vermiş olmak için durumlarda kendisi kelime bile uydurabiliyor. Böyle durumlarda onu biraz daha sıkıştırmak ve yönlendirmek gerekti.

    Çıkan sonuçları Google Translate ile de kontrol ettim. İnternet üzerinde bol kaynak bulunan Kazakça, Kırgızca, Azerbaycan Türkçesi vs gibi dillerde Chatgpt’nin neredeyse tamamen doğru sonuçlar verdiğini gözledim.

    Ama Başkurtça, Sahaca ve Çuvaşçada farklılıklar çoktu ve bu dillerin değerlendirmesinde hem Chatgpt’yi hem de Google Translate’i eş oranda değerlendirdim. Bu nedenle tablolarda bu dillere ayrılmış iki sütun göreceksiniz.

Gagavuzca beni en çok zorlayanlardan biri oldu. Chatgpt bu dilde bilmediği bütün kelimeleri Türkiye Türkçesi ile doldurdu. Google Translate’e göre ise böyle bir dil yok! Gagavuzca için bütün kelimeler için tek tek akademik yayınları taradım ve oralardan aldım. Yani çalışmamın en bilimsel sütunu Gagavuzca J.

    Karaimce için ise neredeyse hiçbir kaynak bulamadım. Bulabildiğim sınırı sayıdaki akademik kaynaklar listemdeki çok az sayıda kelimeyi içerdiği için yeterli olmadı. Ve Karaimceyi çalışmamdan çıkarmak durumunda kaldım.

    Karşılaştırdığım dildeki kelimenin bizim için anlaşılabilirliği ve köken birlikteliğine göre kimisine tam puan (yeşil hücreler) kimisine yarım puan  (sarı hücreler) verdim.

    Chatgpt’nin bana en başta önerdiği kelimeler arasında 2 adet yüzmek fiili olmasından ve karıştırılabileceğinden dolayı “to swim” anlamındaki yüzmek fiilini tuttum, diğerinin yerine yine temel bir fiil olan doğmak fiilini koydum.

    Sonuçlar beni yanıltmadı ve dil yakınlıkları ile beklentimi büyük oranda doğrulamış oldum. Ama Başkurtçanın ve Kazakçanın dilimize beklediğimden daha yakın,  Moğolcanın ise biraz daha uzak olduğunu gördüm.

    Ayrıca Japonca ve Koreceyi en azından Fince ve Estoncadan daha yakın çıkar diye bekliyordum ama öyle olmadı. Tabi bunun benim yöntem ve bilgi hatamdan olmuş olabileceğini göz ardı etmemek gerekir.

    Ve çıkan sonuçlara göre Türkçe ve ilgili diğer dillerin yüzdesel olarak yakınlıkları:

GAGAVUZCA	%	97,5
AZERB. TÜRKÇESİ	%	96,5
KIRIM TATARCASI	%	94
NOGAYCA	%	85
TÜRKMENCE	%	84
KUMUKÇA	%	83,5
KARAÇAY/BALKARCA	%	81,5
ALTAYCA	%	81
KAZAKÇA	%	76,5
ÖZBEKÇE	%	75,5
UYGURCA	%	73,5
KIRGIZCA	%	71,5
TATARCA	%	70,5
BAŞKURTÇA	%	52
SAHACA	%	30
HAKASÇA	%	28
ÇUVAŞÇA	%	7,5
MOĞOLCA	%	4
MANÇUCA	%	3,5
MACARCA	%	2,5
FİNCE	%	2
ESTONCA	%	2
JAPONCA	%	1,5
KORECE	%	0,5